6750 sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu (“Taşınır Rehni Kanunu” veya “Kanun”) 28 Ekim 2016 tarih ve 29871 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. 1447 sayılı Ticari İşletme Rehni Kanunu’nu yürürlükten kaldırarak mevcut ticari işletme rehni sistemine köklü yenilikler getiren ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanun’unda (“Medeni Kanun”) düzenlenen temel taşınır rehni sistemine istisna teşkil edecek olan Taşınır Rehni Kanunu, 1 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe girecek olup, ilgili Kanunda hüküm bulunmayan hallerde Medeni Kanun’un taşınır rehnine ilişkin hükümleri uygulanacaktır.
Bu makalemizde, (i) teslimsiz taşınır rehin hakkının güvence olarak kullanımın yaygınlaştırılması, (ii) teslimsiz taşınır rehnine konu taşınırların kapsamının genişletilmesi ile (iii) söz konusu rehnin icrasını kolaylaştıracak yeni yolların sunulması suretiyle özellikle küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin (“KOBİ”) finansmana erişiminin kolaylaştırılmasını amaçlayan Taşınır Rehni Kanunu genel hatları ile incelenecektir.
Kapsam:
Taşınır Rehni Kanunu, Kanun’da sınırlı sayıda sayılan taşınır varlıklar üzerinde Kanun’da belirtilen şartlarla ve sadece Kanun’da belirtilen taraflar arasında kurulan rehin işlemlerinde uygulama alanı bulacaktır. Sermaye piyasası araçları ile türev araçlara ilişkin finansal sözleşmeleri konu edinen rehin sözleşmeleri, mevduat rehni ve tapu kütüğüne herhangi bir nedenle tescil edilen taşınırlar ile Kanun’da tahdidi olarak belirtilen taraflar dışında kişiler arasında yapılan işlemler söz konusu kanun kapsamında değerlendirilmeyeceklerdir.
Rehinin Tarafları:
Rehin hakkı, (a) kredi kuruluşları ile tacir, esnaf, çiftçi, üretici örgütü, serbest meslek erbabı gerçek ve tüzel kişiler arasında veya (b) tacir ve/veya esnaflar arasında; elektronik ortamda veya yazılı olarak düzenlenecek ve Taşınır Rehni Kanunu’nda açıkça belirtilen unsurları içerecek bir taşınır rehin sözleşmesinin rehinli taşınır siciline tescil edilmesi ile kurulacaktır. Örneğin bankalar; Kanun kapsamında tacirler ile söz konusu taşınır rehin sözleşmelerini akdedebileceklerken, tüketiciler ile ilgili Kanun kapsamında herhangi bir taşınır rehni ilişkisine giremeyeceklerdir.
Üzerinde Rehin Hakkı Kurulabilecek Taşınır Varlıklar:
Rehin hakkı aşağıda tahdidi olarak sayılan varlıklardan biri veya birden fazlası üzerinde kurulabilecektir: